Hoe ik duurzaam werd? Ik hoor het regelmatig. Hoe kom je zo duurzaam? Hoe houd je het vol? Wat voedt die gedrevenheid?
Een mooi moment om die vraag te beantwoorden in de tijd dat bekend wordt dat 1/8e van al het leven op aarde op het punt staat om definitief te verdwijnen.
Voor antwoorden op die vragen moet ik terug naar de tijd dat ik kind was.
Het waren de jaren dat de zure regen het nieuws domineerde. De walvisjacht stond op de voorpagina’s. In mijn schoolboeken stonden plaatjes van enorme fabrieken waar vieze wolken uit kwamen. Hier in Brabant konden we de groenten uit de moestuin weggooien wegens een ramp in Tsjernobyl. Ik zag beelden van de ontbossing in de Amazone in bladen en op televisie. Jeacques Cousteau liet ons op televisie de waterwereld zien. Wubbo Ockels ging de ruimte in. Er waren berichten dat dieren uitstierven (tijgers bijvoorbeeld). En dan Live Aid, het concert dat bij iedereen die toen kind was voor altijd op het netvlies staat gebrand.
Het stond allemaal in schril contrast met de grote tuin, de passie van mijn vader, waar ik uren in doorbracht. Vele soorten vlinders, libellen, vogels, egels, pissebedden, ze kwamen allemaal voorbij gemarcheerd of gevlogen. Ik zag hoe groenten groeiden, hoe vogels nestjes maakten. Hoe de tuin met de seizoenen steeds veranderde.
Ik kan zeggen dat toen die interesse voor deze planeet wel is gewekt. Zoals met alles wat je interesse heeft, daar ga je over lezen, ga je in verdiepen, je gaat vragen stellen.
Een duurzaam leven daar groei je in. Dat gaat stap voor stap. Ook bij mij.
Ik had in mijn studententijd en tijdens mijn eerste baan geen auto en was afhankelijk van de fiets en het openbaar vervoer. Ik kocht toen wel eens wat in een tweedehandswinkel. Als student had ik gewoon een beperkt budget dus vroeg ik me ook steeds af, heb ik dit product wel echt nodig? Dat ben ik blijven doen. Ik begon te kijken naar de kwaliteit van spullen onder het motto goedkoop=duurkoop. Een herbruikbare waterfles of een eigen tas meenemen deed ik uit gemak, zo had ik die altijd bij me.
Eigenlijk was ik eerder bewust dan onbewust duurzaam bezig. Tot we tijdens het vak Milieubeleid het Brundtlandt rapport behandelden, ook bekend als het rapport Our Common Future uit 1987. Het rapport, vernoemd naar de voorzitter van de World Commission on Environment en Development, de Noorse vrouwelijke premier Gro Harlem Brundtlant, benoemde voor het eerst het begrip “ Duurzame Ontwikkeling”
‘development that meets the needs of the present without compromising the ability of future generations to meet their own needs”
Duurzame ontwikkeling komt tegemoet aan de wensen van het heden zonder in te boeten op de mogelijkheid van volgende generaties om aan hun wensen tegemoet te komen. HET centrale punt is dat wij de aarde moeten doorgeven aan de generaties na ons, dat zijn we aan onze kinderen en kleinkinderen en achterkleinkinderen verplicht.
Het milieubeleid, de klimaatverandering is niet is van recente datum. Al vele decennia wordt er op verschillende terreinen onderzoek gedaan naar het milieu, de natuur, de interactie tussen mens en natuur, het effect van economische groei op het milieu en veranderingen in het klimaat. Al velen jaren is duidelijk dat leven op aarde een precair evenwicht kent. Alles op deze planeet staat met elkaar in verbinding en is daarmee van elkaar afhankelijk. Breng je een van die punten in gevaar, dan haal je het evenwicht uit het systeem en staat dat hele systeem van de aarde onder druk. Dan staat ons voortbestaan onder druk.
En als je dat beseft, dan ga je met andere ogen kijken naar hoe we met zijn allen leven.
Het was ook de basis van de VN top in Rio 1992. Willen we de aarde leefbaar houden dan zal er iets moeten veranderen. Dan moeten we duurzamer gaan leven, moeten we bijvoorbeeld fossiele brandstoffen gaan vervangen voor een beter alternatief. Om dit te kunnen realiseren moeten we (als mens en mensheid) veranderen. We moeten anders gaan kijken en leven. Maar het veranderen van gedrag van mensen is een moeilijk en langdurig proces. Als je er vanuit een hoog abstract niveau naar kijkt kun je verzanden in beren op de weg.
Ik kijk anders. Ik zie de kracht van alle kleine acties samen. Als iedereen vanaf vandaag 1 ding duurzamer gaat doen, dan is dat opgeteld samen heel groot.
The superpower of small actions!
Het begint met vragen stellen, kritisch, nieuwsgierig, positief opbouwend. Een lijstje vragen om je op weg te helpen:
- Heb ik het ECHT nodig?
- Van welk materiaal is dit product gemaakt? Van natuurlijk materiaal dan wel herbruikbaar?
- Doet de producent aan, of onderzoek naar verduurzaming>
- Hoeveel energie gebruik ik eigenlijk? Wat verbruikt het meeste en hoe kan ik dat verminderen?
- Zijn er duurzamere alternatieven voor dit product?
- Is het product ook tweede hands verkrijgbaar?
- Hoe kan ik mijn plastic afval verzameling verminderen? Kan ik ergens groenten en fruit NIET in plastic kopen? Waar kan ik grootverpakkingen krijgen?
- Is het product gemaakt van een restprodukt uit een ander proces (zoals kasten van de balken uit een oud boorplatform, of pannen van oude trainrails, tassen van oude uniformen).
- Zijn er start ups met nieuwe duurzame produkten?
- Kan ik de hoeveelheid afval beperken door een ander product te kopen dat aan mijn behoefte voldoet (met minder verpakking?)
- Kan ik mijn bestemming ook bereiken door te gaan lopen/ fietsen of met het OV?
Het mooie is dat je door de keuzes die je maakt ook je op andere terreinen resultaat gaat zien.
* Minder auto, vaker lopen en fietsen is beter voor je gezondheid.
* Biologische groenten, fruit en zuivel bevatten over het algemeen meer vitaminen en mineralen, wat goed is voor je lichaam.
* Bepaalde duurzame alternatieven zijn beter voor je portemonnee. Ze zijn in aanschaf vaak wat duurder maar gaan vaak lang(er) mee of je hebt er minder van nodig of besparen je in energieverbruik.
Hoe houd ik het vol? Er is niets vol te houden aan. Het is een kwestie van nieuwsgierig zijn en vragen stellen. Met het beeld van die mooie blauwe bal, die kleine knikker in dat grote heelal, het paradijs in de woeste ruimte……Als ik die aarde door wil geven aan mijn kinderen, zal ik zelf in actie moeten komen.
Elke kleine actie heeft samen met andere kleine acties een enorm groot effect. Zo creëren we zelf een planeet waarop ook onze kinderen en kleinkinderen gewoon kunnen leven. Dat is toch een geweldig vooruitzicht?
