Het is al tien jaar verplicht op scholen, maar echt weten doen docenten het nog niet, wat ze aanmoeten met burgerschapsvorming in de klas. Ziet althans Lisa Hu. Hu, afgestudeerd aan de Design Academy, sprak de afgelopen drie jaar tientallen docenten van basisscholen en middelbare scholen.
Ze vinden burgerschapsvorming maar abstract, conflictgevoelig, weer een ding erbij. Terwijl burgerschapsvorming zo’n beetje de belangrijkste sleutel naar verbinding tussen mensen is, vindt Hu.
Dat zit zo. “Goed burgerschap betekent onder andere dat je bereid bent een open gesprek aan te gaan, maar dat er ook verschillende meningen naast elkaar mogen bestaan,” zegt Hu. En, “Het onderwijs wil kinderen kritisch leren nadenken, interculturele vaardigheden bijbrengen en hun oplossend vermogen stimuleren.” Een mooi voornemen, maar er is wel een probleem, ziet Hu. “In Nederland ligt de nadruk op meetbaar leren. Daarbij gaat het om het juiste antwoord. Er is in de lessen en toetsen vaak maar één antwoord goed.”
Jammer, want juist het onderwijs kan een cruciale rol spelen op gebieden waar niet het antwoord het belangrijkst is, maar de houding van de kinderen, de socialisatie. “Onderwijs is verbindend,” zegt Hu. “Alleen in het basis en middelbaar onderwijs zien we alle lagen en kleuren van de bevolking. Juist daar moet het gesprek plaatsvinden. Want later in hun leven ontstaan groepen, tussen arm en rijk, tussen verschillende culturen, en zoeken verschillende mensen elkaar steeds minder op. Dat kan tot conflicten leiden. Daarom moeten we vroeg beginnen en jonge kinderen leren dat verschillende waarheden naast elkaar kunnen bestaan. Dat er meerdere antwoorden mogelijk zijn.”
Een kans dus voor het onderwijs. Mits docenten voldoende vaardigheden hebben om gesprekken open te breken en als mediator op te treden. En juist daar worstelen ze mee, hoort Hu van docenten. Docenten maken bijvoorbeeld mee dat leerlingen sterk antisemitische dingen roepen. En bijval krijgen van andere leerlingen. Wat doe je dan als docent? Vaak, zo hoort ze, gaan docenten het gesprek liever in zijn geheel uit de weg. De verschillen onderling in de klas zijn zo groot dat de spanning enorm kan toenemen, zelfs knallen. “Maar ja,” zegt Hu, “als niemand erover durft te praten, als je docent óók het gesprek uit de weg gaat, wie gaat dan nog middelen tussen verschillen?”
Lisa Hu
En zo bedacht Hu het spel Terra Nova. Dat gaat over een eiland, over vissen, eilandbewoners en kokosnoten. Hu: “Er was een metafoor nodig, we hebben handvatten nodig die minder spanning oproepen als het gaat om de beste manier van samenleven.” Met een verhaallijn op een onbewoond eiland discussiëren kinderen over hun ideale samenleving. Tijdens hun avontuur worden ze uitgedaagd door morele dilemma’s. Ze verkennen wat voor hen ‘juist’ is en wat niet en nemen het heft in eigen handen om hier iets voor te organiseren.
Hu reisde de afgelopen drie jaar rond met het spel, dat altijd in ontwikkeling is, nooit af is. Ze paste het aan, met nieuwe spelkaarten die inspeelden op de actualiteit, of op de lokale context. En binnenkort komt het spel in de verkoop. Met een crowdfundcampagne heeft Hu financiering binnengehaald voor de laatste ontwikkelingen. Zodat scholen zelf ook aan de slag kunnen met Terra Nova.
Lisa Hu komt naar het Festival van de Democratie en zal het spel drie keer spelen. 1 Keer met een groepje basisschoolleerlingen, 1 keer met middelbare scholieren, en 1 keer met studenten. Met de spelers gaat ze op zoek naar wat er speelt in de Bredase maatschappij en wat hun kijk op een ideale samenleving in hun stad is. De eerste ronde zit vol, voor de tweede en derde ronde zijn nog een paar plekken vrij.
Wil je meespelen en ben je middelbaar scholier of student? Geef je op bij DerkHueting@pakhuisb.nl
Dit is de website van Lisa Hu www.lisahu.nl/terra-nova
De Facebook pagina van het spel www.facebook.com/terranovaminimaatschappij
Lisa’s Twitter: www.twitter.com/lisa_hu_
Hier kun je haar crowdfundcampagne vinden www.aandeelindebuurt.nl/nl/projects/terra-nova
Wil je alvast kennismaken met het spel? Bekijk het filmpje!
