De democratie gaat stevig veranderen. Ho wacht! Geen paniek. Ze zal niet instorten of exploderen. Daarvoor is de democratie, in het Westen althans, te stevig gefundeerd. Nee, Frank Hendriks, hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit van Tilburg, 
ziet de fase waarin we nu zitten eerder als een nieuwe in de serie uitdagingen die de democratie de afgelopen 2500 jaar voor de kiezen heeft gekregen.
Kijk naar Athene, het aller begin van de democratie. “Een directe vorm, waarbij iedereen, of althans, alle erkende burgers een enorme verantwoordelijkheid hadden,” beschrijft Hendriks. “Maar dat was, met alle oorlogen en kolonies die het voerde, op een gegeven moment niet meer vol te houden.”
De democratie, met andere woorden, kan wel wat hebben. Ups en downs horen erbij. En ook deze fase van worstelen, rammelen, aanvallen en verdedigen kunnen we te boven komen, voorziet Hendriks: “De democratie heeft het vermogen om zich steeds aan te passen.”
Oke. Waar moeten we beginnen? Bij de lokale politiek, stelt Hendriks voor. “Politieke en democratische vernieuwingen beginnen vaak lokaal. Steden zijn broedplaatsen voor verandering, voor experimenteren en vernieuwing.”
Dan moeten de politici wel naar buiten, veel meer dan ze nu doen, stelt hij voor. “Ze moeten zich nog veel meer verbinden met hun maatschappelijke omgeving. Niet alleen praten, maar ook luisteren. Niet alleen lijnen uitzetten, maar zich ook laten beïnvloeden.”
Het zal leiden tot een personalisering van de democratie, verwacht Hendriks. Een democratie van ego’s, categorie Donald Trump? “Dat kan, maar hoeft niet. Een leider die zich verbindt met de kritische massa kan het met zijn politieke partij of beweging ver schoppen.”
Op het Festival van de Democratie treedt Hendriks op op het hoofdpodium. Daar gaat hij eerst met zevenmijlslaarzen door de geschiedenis van de democratie – van Athene tot Breda – om vervolgens suggesties te doen voor de nieuwe golf uitdagingen in de lokale democratie en hoe wij daarmee om kunnen gaan. Waarna het gesprek en de ideeënstroom los kan barsten.
Hieronder alvast beginnen met ideeën posten? Sure! Vertel, hoe kunnen we de huidige ontwikkeling van de democratie ten goede gebruiken? Bestaan politieke partijen over vijf jaar nog?
Prof. dr. Frank Hendriks is hoogleraar vergelijkende bestuurskunde aan Tilburg University. Zijn onderzoek richt zich op de vormgeving en kwaliteit van ‘democratic governance’, zowel op het niveau van de stad als de staat.
Dat vond o.m. zijn weerslag in het bij Oxford University Press verschenen ‘Vital Democracy: A Theory of Democracy in Action’ (2010) en het op de Nederlandse situatie toegesneden boek ‘Democratie onder druk’ (Van Gennep, 2012).
